wtorek, 15 marca 2016

LEŚNA APTECZKA. Betula Pendula

Brzoza zawsze mnie fascynowała. Czytając nie jedną książkę zielarską, brzozę opisywano ciepło, używając pięknych epitetów. W medycynie ludowej jest wręcz drzewem świętym. Nasi przodkowie, Słowianie, modlili się do Bogów Gajach Brzozowych. 
W ziołolecznictwie wykorzystuje się liście, zbierane ręcznie w lecie. Należy je szybko wysuszyć na powietrzu, w cieniu. Innym surowcem wykorzystywanym w fitoterapii jest kora Betulae cortex, pączki Betulae gemmae, węgiel drzewny Betulae carbo, dziegieć Betulae pix, oskoła (sok wydzielający się wiosną z naciętego pnia) oraz huba biała (białe guzowate narośla tworzone przez grzyb Piptoporus betulinus) i huba czarna (grzyb Inonotus obliquus). 

Liść brzozy zwiększa wydzielanie moczu. Napary ze świeżych liści brzozy poleca się w stanach zapalnych układu moczowego, powodowanych przez infekcje bakteryjne, w kamicy moczowej, w celu zapobiegania tworzeniu się kamieni, a także do wspomagającego leczenia choroby reumatycznej i dny moczanowej. Stosowanie liści brzozy w lecznictwie oparte jest na wieloletniej tradycji używania i obserwacji skuteczności i braku działań szkodliwych. Właściwości lecznicze ma także sok wyciśnięty z liści czy dojrzewających pączków brzozy. Pozyskanie soku z liści brzozy nie jest łatwą sztuką, w związku tym najczęściej używa się ich jako okładów przy leczeniu reumatyzmu. Z kolei wyciąg uzyskiwany z dojrzewających pączków brzozy działa przeciwbólowo i przeciwgorączkowo.

Na pniach brzóz występuje kilka grzybów pasożytniczych. Najbardziej znany jest włóknouszek ukośny który, tworzy ciemne guzowate narośla, które po odcięciu i wysuszeniu zwie się popularnie hubą brzozową czarną stosowaną głównie przeciw nowotworowo. Wodny wyciąg z huby hamuje komórki nowotworowe. 

Kora brzozowa wykorzystywana jest od wieków. Już w czasach prehistorycznych. Świadczy o tym znalezienie w roku 1991, przy człowieku tkwiącym od 5 300 lat w lodzie, w Alpach Tyrolskich, dwóch toreb pełnych kory brzozowej i dwa kawałki białej huby brzozowej. Biała huba brzozowa ma właściwościach przeciwbakteryjne. Można przypuszczać, że torby lodowego człowieka były zestawem medycznym tamtych czasów.  Kora brzozowa ma działanie przeciw nowotworowe i
przeciw wirusowe, szczególnie przeciw wirusom HIV. Ekstrakty z kory brzozy są już stosowane do ochrony komórek wątroby oraz w zapobieganiu i leczeniu ostrego zatrucia alkoholowego.

Oskoła natomiast to idealny napój na wzmocnienie naszego organizmu. Oczywiście też ma właściwości przeciw nowotworowe. Sok z brzozy łagodzi bóle reumatyczne, a w szczególności ból związany z uszkodzeniem nerwu kulszowego. W takich przypadkach najlepiej sprawdza się maść uzyskana z soku z brzozy, którą należy wcierać w bolące miejsca.
O dziegciu napisano wiele. Dziegieć stosowany leczniczo wykazuje działanie:
  • antyseptyczne
  • przeciw pasożytnicze
  • przeciwbakteryjne
  • poprawia pracę serca
  • wspomaga pracę przewodu pokarmowego
  • oczyszcza ze szkodliwych produktów przemiany materii
  • może wpływać na neutralizację negatywnych skutków chemioterapii
  • oczyszcza organizm z pasożytów
Dziegieć stosuje się na odparzenia, odmrożenia i odleżyny, swędzenie skóry, wysypki skórne, kamica moczowa, zaburzenia metaboliczne,niestrawność.

Ma fascynacja tym drzewem nie minie. Jest lekarstwem prawie na wszystko. Smakuje. I pięknie wygląda. Oczywiście skupiłam się na leczniczych walorach brzozy. A ma walory kulinarne, ogniowe, meblowe i psychologiczne. I jak jej nie uwielbiać ?

sobota, 12 marca 2016

Cały rok obfitości w lesie.Co zjeść w marcu ?

Marzec to kapryśny miesiąc. Czasem świeci słońce, czasem pada deszcz, jest mglisto i powoli coś tam z ziemi kiełkuje. Ze spaceru na spacer wzrasta nasz apetyt na zielone sałatki, kanapki z kiełkami. Będąc w lesie, zauważymy młodziutki czosnaczek pospolity. Można go jeść na kanapce, w sałatce, z twarożkiem, w zupie. Świeży, pachnący i przepyszny !

Gdy siądziecie przy ognisku do gorącego naparu śmiało dorzućcie liście kuklika zwisłego. Przepięknie pachnie, smakowicie smakuje. Zapach i smak może wam przypominać goździki.

Wczesna wiosna to doskonały zbiór pokrzywy i mniszka lekarskiego. Liście mniszka są wtedy najmniej gorzkie. Liście są delikatne i chrupiące. Wspaniale komponują się w sałatce z czosnaczkiem, bluszczykiem kurdybankiem.

Starzec jakubek to kontrowersyjna roślina. Niektórzy mówią, że trujące, inni że jadalna. Ja uważam, że jest jadalna. Młode, wiosenne liście mają posmak kalarepy/ brukwi. Wystarczy dodać ugotowane jajko i macie przepyszną sałatkę. Z podpłomykami smakuje najlepiej !




Jasnota biała, jej liście, nie pasują smakowo do żadnej potrawy. To moje osobiste zdanie. Kwiaty to co innego. Idealnie komponują się w sałatkach i deserach. Liście warto pić jako napary. 
 
Pierwiosnek to smakołyk. Kwiaty są słodko - miodowe. Liście z lekką goryczką. Sałatki, napary, przegryzki... liście w tempurze to coś przepysznego ! Syrop z kwiatów mniami ! 
Szczaw. Zupa szczawiowa z jajkiem lub ze śmietaną. Sok wyciskany ze szczawiu. Szczaw w sałatkach. To naprawdę bardzo fajna sprawa :) . Ma smak kwaśno - słodki. Im młodszy tym mniej wyczuwalne włókna.

Mam nadzieję, że zainspirowałam Was choć trochę kulinarnie. Już nie długo ukaże się trzeci numer Dzikie Rośliny Jadalne - Przepiśnik o tematyce wiosennej. Polecam wcześniejsze numery: 1 - jesienne dary, 2 - herbaty, kawy i inne.









wtorek, 8 marca 2016

LEŚNA APTECZKA. Odwary.



Już wiecie czym jest napar. Wiecie, że igły sosny, liście czy kwiaty nie gotujemy tylko zalewamy gorącą wodą. Teraz czas na kolejną postać leku roślinnego. Odwar/ Wywar.

Odwar (Decoctum, -i) sporządza się z surowców roślinnych trudno dających się ekstrahować, jak kora, korzenie, kłącza, grube nasiona, cebule, bulwy, surowce krzemionkowe.

Rozdrobniony surowiec zalewamy gorącą lub zimną wodą, stawiamy na ogniu  i gotujemy odpowiednio długo, co jest uzależnione od
rodzaju surowca i wskazań. Gotowanie z reguły trwa od 5 do 40 minut. Następnie odwar odstawiamy na 20-30 minut pod przykryciem, po czym filtrujemy przez materiał, ligninę lub gazę. Nie można odwaru sporządzać na zapas, gdyż zakisza on po 12-24 godzinach; można go jednak przechowywać w lodówce przez 3 dni.
W medycynie odwar służy nam do obmywania ran, poparzeń itp. W kuchni odwarem będzie zupa, herbata a w kosmetyce odwarem będzie tonik do twarzy lub do kąpieli.

Oto kilka roślin ich zastosowanie w formie wywaru:

1. Przeciwkrwotoczne

- Borówka brusznica (Vaccinium vitis-idaea L.)

- Dąb (Quercus L.)

- Kalina (Viburnum L.)

- Kasztanowiec (Aesculus L.)



2. Poprawiające przemianę materii



- Brzoza (Betula pendula Roth) 

- Jemioła (Viscum L.) 

- Jeżyna (Rubus L.)

- Lipa (Tilia)

- Łopian (Arctium lappa L.)

- Perz (Elymus)

- Pokrzywa (Urtica dioica L.)